Πλαίσιο Λειτουργίας

Η συνταξιοδοτική ασφάλιση στην Ευρωπαϊκή Ένωση ακολουθεί το σύστημα των τριών πυλώνων. Τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης είναι η κυρίαρχη μορφή συνταξιοδοτικής ασφάλισης του Δεύτερου Πυλώνα. Στην Ελλάδα το Νομικό και Θεσμικό πλαίσιο για την δημιουργία ΤΕΑ υπάρχει από το 2002.

Ο θεσμός των ΤΕΑ παρέχει σημαντικά πλεονεκτήματα. Τα ΤΕΑ είναι μια ξεχωριστή νομική οντότητα, με δικό τους καταστατικό, και τα περιουσιακά τους στοιχεία είναι διαχωρισμένα από αυτά της εταιρίας. Τα ΤΕΑ έχουν ξεχωριστό Διοικητικό Συμβούλιο το οποίο εποπτεύει τη λειτουργία και αξιολογεί την απόδοσή τους.

Βασικά χαρακτηριστικά των ΤΕΑ

• Ρυθμίζουν τις δραστηριότητές τους μέσα από σχετικές Κοινοτικές Οδηγίες
• Αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα
• Ιδρύονται προαιρετικά ανά επιχείρηση ή κλάδο/κλάδους εργαζομένων
• Έχουν σκοπό να παρέχουν στα μέλη τους κάλυψη επιπλέον από αυτή που παρέχεται από την κοινωνική ασφάλιση (επιπλέον εφάπαξ, επιπλέον σύνταξη κλπ)
• Λειτουργούν με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα και όχι με βάση το αναδιανεμητικό σύστημα όπως πχ λειτουργεί η υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση
• Τα ΤΕΑ συνταξιοδοτικών παροχών αποτελούν μια μορφή μακροχρόνιας και συμφέρουσας αποταμίευσης

Σύστημα τριών πυλώνων

Οι ευρωπαϊκές χώρες διαθέτουν τρεις κατηγορίες συνταξιοδοτικών παροχών αποκαλούμενες ως σύστημα τριών πυλώνων και περιλαμβάνουν:

• τα σχήματα κοινωνικής (κρατικής) ασφάλισης παρεχόμενα από το κράτος
• τα σχήματα επαγγελματικών συντάξεων που παρέχονται στους εργαζόμενους μέσω ιδιωτικών εταιριών ή Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (Ασφαλιστικών Εταιριών & ΤΕΑ)
• τα ιδιωτικά σχήματα που συνήθως έχουν τη μορφή συμβολαίων που προέρχονται από ασφαλιστικές εταιρίες

Στην αγορά υπάρχουν δύο επιλογές ασφαλιστικών προγραμμάτων που μπορούν να καλυψουν τις ανάγκες της εταιρικής ασφάλισης που αναφέρεται στον Δεύτερο Πυλώνα.

Α. Τα Ασφαλιστικά Προγράμματα

• Παρέχονται από ασφαλιστικές εταιρίες και καλύπτουν το μεγαλύτερο ποσοστό της αγοράς.
• Τα προγράμματα αυτά έχουν ως σκοπό την απόδοση κέρδους στις ασφαλιστικές εταιρίες (κερδοσκοπικού χαρακτήρα) και αποτελούν ένα μέρος του συνόλου υπηρεσιών που αυτές παρέχουν.
• Ελέγχονται από την Διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης (Ανεξάρτητη εποπτική αρχή του Υπουργείου Οικονομικών)
• Δεν προσφέρουν πλήρη συνταξιοδοτική προστασία στους ασφαλισμένους

Β. Τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Α.)

Έχουν ήδη καθιερωθεί σε Ευρώπη και ΗΠΑ, ενώ έχουν μόλις αρχίσει να εντάσσονται στην Ελληνική αγορά, παρέχοντας σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των ασφαλιστικών εταιριών εφόσον:

• Ρυθμίζουν τις δραστηριότητές τους μέσα από σχετικές Κοινοτικές Οδηγίες
• Αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα Ιδρύονται προαιρετικά ανά επιχείρηση ή κλάδο ή κλάδους εργαζομένων
• Έχουν ως σκοπό να παρέχουν στα μέλη τους κάλυψη επιπλέον αυτής που παρέχεται από την κοινωνική ασφάλιση
• Λειτουργούν με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα και όχι με βάση το αναδιανεμητικό σύστημα όπως π.χ. λειτουργεί η υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση
• Τα ΤΕΑ συνταξιοδοτικών παροχών αποτελούν μια μορφή μακροχρόνιας και συμφέρουσας αποταμίευσης.

Μέχρι τώρα, στην Ελλάδα τα εταιρικά συνταξιοδοτικά προγράμματα υλοποιούνταν μέσω ασφαλιστικών εταιριών και λειτουργούσαν όπως και τα ασφαλιστικά προγράμματα. Τα κίνητρα όμως που δίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιούργησαν μια νέα τάση στην αγορά για δημιουργία Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ).

Νομικό και Θεσμικό Πλαίσιο

Το Ταμείο διέπεται από τις διατάξεις των άρθρων 7 και 8 του Ν.3029/2002, όπως εκάστοτε ισχύουν, από τις Υπουργικές αποφάσεις που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση του νόμου αυτού, το Κοινοτικό Δίκαιο, που ενσωματώνεται στην Εθνική Νομοθεσία και τις διατάξεις του Καταστατικού του Ταμείου. Υπάγεται στην εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και στον έλεγχο της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής.

Πλεονεκτήματα των Επαγγελματικών Ταμείων

Α. Προσφέρουν διαφάνεια και διασφάλιση δικαιωμάτων των ασφαλισμένων διότι:

• Εποπτεύονται από το Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας
• Ελέγχονται από την ανεξάρτητη Εθνική Αναλογιστική Αρχή
• Διασφαλίζουν τα δικαιώματα των ασφαλισμένων και τη βιωσιμότητα του Ταμείου μακροπρόθεσμα
• Εγγυώνται την διαφάνεια μέσω της Υποχρεωτικής Δημοσίευσης των πορισμάτων του ελέγχου στον Τύπο και ΦΕΚ

Β. Προσφέρουν ασφάλεια διότι:

• Καλύπτονται στο σύνολό τους, από το ισχύον Νομοθετικό πλαίσιο
• Η επενδυτική πολιτική που ακολουθούν οριοθετείται από συγκεκριμένες νομοθετικές ρυθμίσεις
• Αυστηρές κυρώσεις εγγυώνται την ορθή διαχείριση του ταμείου

Γ. Προσφέρουν ευρεία ενημέρωση διότι:

• τα μέλη ενημερώνονται υποχρεωτικά, μέσω ατομικού δελτίου, για τα οικονομικά τους δεδομένα, τις παροχές, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους σε ετήσια βάση